Σένα ή Σιναμική ή Φύλλα Αλεξανδρείας

Η Σέννα (σιναμική, Senna, Cassia angustifolia) είναι ένα πολυετές φυτό που φυτρώνει σε πλούσια εδάφη στη Νότια Αραβία, την Ινδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το βότανο αυτό χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Έχει αναφερθεί ότι τα φύλλα της Senna έχουν καθαρτικές ιδιότητες (το φύλλο έχει ισχυρότερη δράση από τον καρπό) και χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Ιστορικά στοιχεία:

Η Σέννα για χιλιετίες έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως βότανο στη λαϊκή ιατρική. Σέννα είναι η αραβική ονομασία του βοτάνου το οποίο για πρώτη φορά χρησιμοποίησαν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες οι Άραβες γιατροί Serapion και Mesue. Κύρια το καλλιεργούσαν στην περιοχή της Νουβίας και στο Χαρτούμ (Σουδάν). Από κει με καμήλες το έφερναν στο Ασσουάν και δια μέσου του Νείλου έφτανε στη Μεσόγειο και από κει σε Ευρώπη και Ασία.

Η ονομασία φύλλα Αλεξανδρείας βγήκε γιατί το λιμάνι της Αλεξάνδρειας για εκατονταετίες ήταν ο κύριος κόμβος μεταφοράς του. Τον 11ο αιώνα, εισήχθη από τους Άραβες, στη Βενετία, αλλά στην Ευρώπη, η χρήση των φύλλων της Σέννα διαδόθηκε μόνο κατά το τέλος του Μεσαίωνα.

Στη σύγχρονη ιατρική έχει χρησιμοποιηθεί από την δεκαετία του 50 ως καθαρτικό.

Συστατικά-χαρακτήρας:

Είναι γλυκό, ψυκτικό και καθαρτικό βότανο. Δρα ως καθαρτικό και περιέχει παρόμοια ενεργά συστατικά παράγωγα ανθρακινονών και γλυκοσίδια όπως η αλόη και το ρεβέντι. Αυτά ονομάζονται σεννοσίδες ή γλυκοσίδια σέννα.

Τα φύλλα περιέχουν γλυκοσίδια ανθρακινόνης (περίπου 3% αποτελούμενα κύρια από σεννοσίδη Α και Β), χρωστικές ουσίες, ρητίνη, ταρταρικό οξύ.

Οι καρποί περιέχουν σιννοσίδια Α και Β, γλυκοσίδια ναφθαλίνης, το γλυκοσίδιο σεννοσίδη Α1 κ.α. Επιπλέον περιέχει γλίσχρασμα, φλαβονοειδή, πτητικό έλαιο, σάκχαρο και ρητίνη.

Υπάρχουν περίπου 250 είδη Σέννας και κάποιοι ισχυρίζονται πως υπάρχουν περισσότερα από 350.

Το κλασσικό είδος όμως είναι η Σέννα η Αλεξανδρινή οποία έχει ως δραστική ουσία το χρυσοφαινικό οξύ, το οποίο έχει καθαρτικές ιδιότητες και αποτελεί το κύριο συστατικό πολλών καθαρτικών σκευασμάτων.

Επίσης το ρεϊνικό – κασσιακό οξύ που περιέχει έχει βακτηριοκτόνα και μυκητοκτόνα δράση.

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη - συλλογή:

Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ξηροί λοβοί των καρπών και τα φύλλα. Οι συλλογή γίνεται τον χειμώνα σε Αίγυπτο, Σουδάν, Ιορδανία και Ινδία.

Παρασκευή και δοσολογία:

Τα φύλλα και οι λοβοί παρασκευάζονται ως έγχυμα. Βάζουμε τους λοβούς ή τα φύλλα να μουλιάσουν σε ζεστό νερό για 6-12ώρες. Αν πρόκειται για αλεξανδρινή Σέννα χρησιμοποιούμε 3-6 λοβούς ή φύλλα. Αν πρόκειται για Σέννα του Τινέβελι χρησιμοποιούμε 4-12 λοβούς ή φύλλα. Η δράση του βοτάνου είναι αργή και εμφανίζεται 10 με 12 ώρες μετά την λήψη. Υπό μορφή βάμματος η ημερήσια δόση είναι 2-7 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.

ΩΦΕΛΕΙΑ ΛΗΨΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ SENNA

Καθαρτικό

Η Senna συνιστάται για την ανακούφιση της παροδικής ή ευκαιριακής δυσκοιλιότητας. Υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για την καθαρτική δράση της ανθρακινόνης, που περιέχεται στη Senna, ενώ είναι ευρέως γνωστή και κατανοητή και η καθαρτική δράση των σεννοσιδών (sennosides), οι οποίες υδρολύονται από τα βακτήρια του εντέρου και διασπώνται αποδίδοντας το ενεργό συστατικό (anthrone).

Έχει αναφερθεί ότι οι σεννοσίδες Α και Β και τα προϊόντα του μεταβολισμού τους δρουν στο παχύ έντερο, επιταχύνοντας τη μεταφορά στο κόλον. Αυτές οι ενώσεις ενισχύουν επίσης την έκκριση νερού στο κόλον (1). Η Senna δρα περίπου 8-10 ώρες μετά από τη στιγμή της λήψης της (2).

Η συνθέταση του νιτρικού οξειδίου μπορεί επίσης να εμπλακεί στην έκκριση υγρών που προκαλεί η Senna και στην εμφάνιση διάρροιας (3,4). Σε σύγκριση με τις συμβατικές θεραπείες, η Senna φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική ως καθαρτικό.

Προστασία του Ήπατος

Πολλές μελέτες καταδεικνύουν ότι τα γλυκοσίδια (glycosides), που περιέχει η Senna και συγγενικά της είδη φυτών, έχουν αντιτοξική δραστηριότητα στο ήπαρ.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Η Senna μπορεί να προκαλέσει ελαφριές κοιλιακές ενοχλήσεις (κράμπες). Δεν συνιστάται για παρατεταμένη χρήση ως καθαρτικό, αφού η παρατεταμένη χρήση μπορεί να επηρεάσει το ισοζύγιο νερού και ηλεκτρολυτών. Η Senna δεν θα πρέπει να λαμβάνεται από άτομα με εντερική απόφραξη (ειλεό) ή με μη διαγνωσμένα κοιλιακά συμπτώματα.

Συνιστάται η δοσολογία σε σεννοσίδες να μην ξεπερνά τα 15mg σε μια δόση (2).

Συνιστάται η διακοπή της λήψης αν παρατηρηθεί κόκκινο χρώμα στα ούρα.

Οι έγκυες και οι γυναίκες σε θηλασμό θα πρέπει συμβουλευτούν έναν ειδικό γιατρό πριν χρησιμοποιήσουν τη Senna, καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα για την ασφάλεια κατά τη χρήση της για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Δεν συνιστάται η χρήση της Senna στα παιδιά.

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Άτομα που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΙΒS) και ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του παχέος εντέρου (IBD) θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα κατά τη χρήση της Senna. Η Senna μπορεί να αλληλεπιδράσει με τα καρδιακά γλυκοσίδια (όπως η digoxin). Τέλος, η Senna μπορεί να ενισχύσει την αντιπηκτική θεραπεία μειώνοντας την απορρόφηση της βιταμίνης Κ στο έντερο.