Ύσσωπος ο Φαρμακευτικός (Hyssopus officinalis)

Ετυμολογία: ύσσωπος: [ύδωρ + ωψ (καθαριστικό προσώπου) > υδατωπος > ύδτωπος > ύσσωπος (δτ>ττ>σσ)]

Είναι βοτανώδες φυτό του γένους Hyssopus, εγγενές στην Νότια Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την περιοχή γύρω από την Κασπία Θάλασσα. Λόγω των ιδιοτήτων του ως αντισηπτικό, ανακουφιστικό του βήχα και αποχρεμπτικό, συνήθως χρησιμοποιείται ως φαρμακευτικό φυτό.

Ένα φυτό ονόματι ύσσωπος, χρησιμοποιείται από την κλασική αρχαιότητα. Η ονομασία του είναι μια άμεση προσαρμογή από το αρχαίο Ελληνικό ὕσσωπος. Η Εβραϊκή λέξη אזוב (ezov, esov ή esob) και η Ελληνική λέξη ὕσσωπος πιθανόν μοιράζονται μια κοινή (άγνωστη) καταγωγή.

Η ονομασία ύσσωπος (hyssop), εμφανίζεται ως μετάφραση του ezov σε ορισμένες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής, ιδιαιτέρως στο στίχο 9 του Ψαλμού 5O:

Ψαλμός 50ός: «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός»

9 ραντιεῖς με ὑσσώπῳ, καὶ καθαρισθήσομαι, πλυνεῖς με, καὶ ὑπὲρ χιόνα λευκανθήσομαι.

Οι ερευνητές προτείνουν ότι οι Βιβλικές αναφορές, δεν αναφέρονται στο φυτό που είναι σήμερα γνωστό ως ύσσωπος, αλλά μάλλον σε ένα από κάποιο αριθμό διαφορετικών βοτάνων, συμπεριλαμβανομένης της Origanum syriacum (Συριακήςρίγανης, συνήθως αναφερόμενης ως "ύσσωπος Βίβλου").

Ο ύσσωπος χρησιμοποιείτο επίσης, στην Αίγυπτο, για την κάθαρση (την εκκλησιαστική κάθαρση), όπου, σύμφωνα με τον Χαιρήμονα των Στωϊκό, οι ιερείς τον έτρωγαν με το ψωμί, προκειμένου να εξαγνίσουν αυτό το είδος της τροφής και να το καταστήσουν κατάλληλο για τη λιτή τους διατροφή.

Καλλιέργεια

Το είδος στο σύνολό, του είναι ανθεκτικό στην ανομβρία και ανεκτικό του ασβεστώδη, αμμώδη εδάφη. Ευδοκιμεί στις ηλιόλουστες τοποθεσίες και τα θερμά κλίματα. Καλλιεργητικές ποικιλίες περιλαμβάνουν το "Μπλε Άνθος".

Συγκομιδή

Υπό τις καλύτερες δυνατές καιρικές συνθήκες, το βότανο ύσσωπος συλλέγεται δύο φορές το χρόνο, μία φορά στο τέλος της άνοιξης και ακόμα μια φορά στις αρχές του φθινοπώρου. Τα φυτά κατά προτίμηση συγκομίζονται όταν είναι σε ανθοφορία, ώστε να συλλέγουν οι ανθοφόρες άκρες.

Μόλις κοπούν οι μίσχοι, συλλέγονται και ξηραίνονται είτε στοιβαζόμενοι σε παλέτες, ώστε να επιτραπεί η αποστράγγισή τους ή αναρτώνται δια να ξηρανθούν. Η πραγματική διαδικασία ξήρανσης πραγματοποιείται σε δροσερό, ξηρό και καλά αεριζόμενο χώρο, όπου τα υλικά ανακινούνται αρκετές φορές, ώστε να διασφαλιστεί το ομοιόμορφο στέγνωμα. Τα αποξηραμένα βότανα, φυλάσσονται από την έκθεση στον ήλιο, για την πρόληψη αποχρωματισμού και οξείδωσης. Η διαδικασία αποξήρανσης διαρκεί περίπου έξι ημέρες στο σύνολό της. Μόλις αποξηρανθούν, τα φύλλα αφαιρούνται και τα δύο συστατικά, τα φύλλα και τα άνθη, ψιλοκόβονται. Το τελικό αποξηραμένο προϊόν, ζυγίζει το ένα τρίτο του αρχικού νωπού βάρους και μπορεί να αποθηκευτεί έως και 18 μήνες.

Χρήσεις

Το φρέσκο βότανο συνήθως χρησιμοποιείται στην μαγειρική. Το αιθέριο έλαιο του υσσώπου, μπορεί να ληφθεί δια του ατμού και σε μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα.

Το φυτό χρησιμοποιείται συνήθως από τους μελισσοκόμους για να παραχθεί ένα πλούσιο και αρωματικό μέλι.

Τα φύλλα του βοτάνου υσσώπου, χρησιμοποιούνται ως αρωματικό καρύκευμα. Τα φύλλα έχουν μια ελαφρώς πικρή γεύση λόγω της τανίνης και ένα έντονο άρωμα μέντας. Λόγω της εντάσεώς του, χρησιμοποιείται μετρίως στη μαγειρική. Το βότανο χρησιμοποιείται επίσης για τον αρωματισμό λικέρ και αποτελεί μέρος της επίσημης διαμόρφωσης τουChartreuse.

Φαρμακευτικές χρήσεις

Ως αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό, ο ύσσωπος είναι αντισπασμωδικό, αντιμυκητιασικό, αντισηπτικό, αντιβιοτικό, τονωτικό, στυπτικό, στομαχικό καθώς επίσης διαλύει τα αέρια του στομάχου.

Το φυτό έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον πυρετό. Το τσάι του χρησιμοποιείται για γαργάρες καθώς η αναλγητική δράση του βοτάνου καταπραΰνει από τον βήχα και τον πονόλαιμο, όπως επίσης, είναι καλό για την καρδιά.

Τέλος, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς είναι διουρητικό και φυσική θεραπεία για το οίδημα. Οι δε διουρητικές του ιδιότητες, προκαλούν συχνουρία, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, καθώς ξεπλένει τις τοξίνες από το σώμα.

Ως φαρμακευτικό βότανο, ο ύσσωπος έχει ανακουφιστικές, αποχρεμπτικές και αντιβηχικές ιδιότητες.

Το φυτό περιλαμβάνει τα χημικά thujone και φαινόλη, στα οποία προσδίδονται αντισηπτικές ιδιότητες.

Οι υψηλές συγκεντρώσεις thujone και των χημικών ουσιών που διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσουν επιληπτικές αντιδράσεις, όταν λαμβάνονται σε αρκετά υψηλές δόσεις.

Το αιθέριο έλαιο υσσώπου, μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, ακόμα και χαμηλές δόσεις (2-3 σταγόνες), μπορεί να προκαλέσει σπασμούς στα παιδιά.

Το τσάι από ύσσωπο, βοηθά και τις γυναίκες με προβλήματα στην έμμηνο ρύση τους. Το τσάι μπορεί να βοηθήσει μια γυναίκα με ακανόνιστο κύκλο να ξανά επανέλθει στον φυσιολογικό της κύκλο. Επίσης, ο ύσσωπος μπορεί να συμβάλει στη μείωση μερικών συμπτωμάτων της έμμηνου ρύσεως.

Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί, στη συνταγοποίηση οφθαλμικών σταγόνων και στοματικού διαλύματος.

Το βότανο ύσσωπος, έχει επίσης παρατηρηθεί να διεγείρει το γαστρεντερικό σύστημα.