Αγριοκολοκυθιά (Βρυωνία)

Πολυετές αυτοφυές φυτό, τριχωτό, κονδυλόρριζο, με παχύ και σαρκώδη κόνδυλο, που υπάγεται στην τάξη "Κολοκυνθώδη" και περιλαμβάνει 12 είδη, από τα οποία 4 αυτοφύονται στην Ελλάδα.Το φυτό ονομάζεται και ποντικοστάφυλο αγριόκλημα, αμπελουρίδα, θεριόχορτο, φαρμακιά.

Ο βλαστός του έρπει ή αναρριχάται με την βοήθεια ελίκων επάνω σε φράχτες και θάμνους. Τα άνθη του (άρρενα ή θήλεα, σε διαφορετικά φυτά), είναι πρασινωπά και φέρονται πολλά μαζί κατά δέσμες, εμφανιζόμενα κατά τα μέσα της ανοίξεως. Οι καρποί του είναι ράγες σφαιρικές, έχουν μέγεθος ρεβιθιού, χρώμα κόκκινο και μοιάζουν με σταφύλια.

Όλα τα μέρη του φυτού, αλλά κυρίως ο καρπός και η ρίζα του, είναι δηλητηριώδη. Την ιδιότητά τους αυτή οφείλουν στο γλυκοζίδιο «βρυωνίνη» που περιέχουν και το οποίο βρίσκει ευρεία εφαρμογή στη φαρμακευτική σαν καθαρτικό, αντισπασμωδικό, διουρητικό και καταπραϋντικό.

Η «βρυωνύνη» δρά παραλυτικά επί του κεντρικού νευρικού συστήματος όταν απορροφηθεί σε μεγάλη ποσότητα. Η δηλητηρίαση μπορεί να επιφέρει εμετούς, αηδία, ισχυρούς κολικούς, αιματώδη διάρροια, ερεθισμό των νεφρών, αποβολή στις έγκυες, καταστροφή των ιστών, σπασμούς, κεντρική παράλυση και τέλος θάνατο από ασφυξία. 

Το φυτό Βρυωνία υπό ιατρική παρακολούθηση, χρησιμοποιείται κυρίως ως καθαρτικό και για ασθένειες από οιδηματικές δερματικές αλλοιώσεις, κοκκύτης, έλκος στομάχου–δωδεκαδακτύλου. Η ρίζα του φυτού χρησιμοποιείται είτε νωπή, οπότε η συλλογή μπορεί να γίνεται όλο το έτος, είτε αποξηραμένη.