Πεντάνευρο: Ιδιότητες και χρήσεις

Ανάμεσα στους καλλωπιστικούς θάμνους, τα ετήσια λουλούδια, τα καρποφόρα δέντρα και το μικρό λαχανόκηπο, φύτρωναν που και που κάποια αυτοφυή ζιζάνια. Θυμάμαι τη γιαγιά να δείχνει ένα από αυτά, να κόβει ένα από τα πλατιά και μακρόστενα σαν γλώσσες φύλλα του και να το αποκαλεί “το φύλλο που γιατρεύει”.

Έλεγε, πως οι αρχαίοι πολιτισμοί το χρησιμοποιούσαν συχνά για ιατρικούς σκοπούς. Αλλά στις μέρες μας οι ιδιότητές του είναι ξεχασμένες. Μετά από περίπου 30 χρόνια αναζητώντας στις βιβλιογραφίες για τα οφέλη αυτού του φύλλου, έχει γίνει ένα από τα βασικά φαρμακευτικά βότανα στην αποθήκη μου. Το “ζιζάνιο» από το οποίο έκοψε η γιαγιά το φύλλο που γιατρεύει έχει την κοινή ονομασία Πεντάνευρο ή αρνόγλωσσο (Plantago major).

Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του πεντάνευρου και οι βοτανικές του χρήσεις

Το πεντάνευρο είναι εδώδιμο και φαρμακευτικό, τα τρυφερά του φύλλα είναι βρώσιμα και κόβονται ωμά σε σαλάτες ή μαγειρεύονται όπως τα χόρτα. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Β1και ριβοφλαβίνη. Αυτό το βότανο χρησιμοποιείται στην εναλλακτική ιατρική για πολλά χρόνια, ήδη από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιόταν ως πανάκειο (φάρμακο για τα πάντα) σε ορισμένους πολιτισμούς. Οι Ινδιάνοι ονόμαζαν το φυτό αυτό “φάρμακο της ζωής».

Οι πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν ότι το όνομα αυτό δεν απέχει πολύ από την αλήθεια! Η χημική ανάλυση του Πεντάνευρου (Plantago major) έδειξε ότι περιέχει το γλυκοσίδιο Aucubin. Το Acubin αναφέρεται στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Toxicology ως μια ισχυρή αντι-τοξίνη . Το πεντάνευρο έχει και άλλα αποτελεσματικά συστατικά, όπως βιταμίνη C, απιγενίνη, βαϊκαλεΐνη, βενζοϊκό οξύ, χλωρογενικό οξύ, κιτρικό οξύ, φερουλικό οξύ, ολεανολικό οξύ, σαλικυλικό οξύ, και ουρσολικό οξύ. Τα φύλλα και οι σπόροι του μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αντιβακτηριακά, αντίδοτα, στυπτικά, αντιφλεγμονώδη, αντισηπτικά, αντιβηχικά, καρδιακά, μαλακτικά, διουρητικά, αποχρεμπτικά, αιμοστατικά, καθαρτικά, οφθαλμικά, έμπλαστρα, ισοθερμικά και ανθελμινθικά.

Έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά τους ως εναλλακτική θεραπεία για ασθένειες όπως το άσθμα, το εμφύσημα, για προβλήματα της ουροδόχου κύστης, τη βρογχίτιδα, τον πυρετό, την υπέρταση, τους ρευματισμούς και τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Το αφέψημα από τις ρίζες του χρησιμοποιείται στη θεραπεία ενός μεγάλου φάσματος νοσημάτων, όπως της διάρροιας, της δυσεντερίας, της γαστρίτιδα, των πεπτικών ελκών, του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου, της αιμορραγία, των αιμορροΐδων, της κυστίτιδας, της βρογχίτιδας, της καταρροής, της ιγμορίτιδας, του βήχα, του άσθματος και της αλλεργικής ρινίτιδας. Προκαλεί επίσης μια φυσική αποστροφή προς τον καπνό και βρίσκει εφαρμογή σε θεραπείες κατά του καπνίσματος.

Εκχυλίσματα του βοτάνου έχουν αντιβακτηριακή δράση και είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για τη διακοπή της αιμορραγίας, σταματούν τη ροή του αίματος γρήγορα και ενθαρρύνουν την αποκατάσταση των κατεστραμμένων ιστών. Τα θερμαινόμενα φύλλα του χρησιμοποιούνται σε επιδέσμους πάνω σε πληγές, φλεγμονές του δέρματος, κακοήθη έλκη, κοψίματα, τσιμπήματα και οιδήματα για την γρήγορη επούλωσης των ουλών. Έμπλαστρα με θερμαινόμενα φύλλα δένονται και εφαρμόζονται σε κοψίματα και πληγές για να αφαιρεθούν αγκάθια, θραύσματα και να αντιμετωπιστεί η φλεγμονή.

Η ρίζα χρησιμοποιείται ως αντίδοτο σε δηλητήρια από δαγκώματα φιδιών. Οι σπόροι του πεντάνευρου περιέχουν έως και 30% βλεννώδη πηχτή φυτική κόλλα που διογκώνεται στο έντερο και ενεργεί ως καθαρτικό καταπραΰνοντας ταυτόχρονα τις ερεθισμένες μεμβράνες. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται επίσης στη θεραπεία κατά των παρασιτικών σκωλήκων. Ακόμα, το αποσταγμένο υγρό από διάλυμα αυτού του βοτάνου αποτελεί ένα εξαιρετικό κολλύριο για τα μάτια.

Πως να χρησιμοποιήσετε το πεντάνευρο για δαγκώματα και τσιμπήματα από έντομα

Όταν μια σφήκα ή μέλισσα τσιμπήσει κάποιο μέρος του σώματος, τότε η περιοχή αρχίσει να πρήζεται και να σχηματίζεται φλεγμονή. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορείτε να σταματήσετε τον πόνο και το οίδημα πολύ εύκολα χρησιμοποιώντας ένα φρέσκο φύλλο πεντάνευρου.

Βρείτε ένα καθαρό φύλλο πεντάνευρου από ένα φυτό που έχει φυτρώσει στην αυλή σας

Μασήστε το ή συνθλίψτε το για να απελευθερώσει τους φυτικούς χυμούς του.

Εφαρμόστε το στην περιοχή του τσιμπήματος, έως ότου ο πόνος και η φαγούρα υποχωρήσουν

Ο πόνος θα άρχισε να υποχωρεί μέσα σε λίγα λεπτά. Τυλίξτε το πολτοποιημένο φύλλο στην περιοχή του τσιμπήματος με μια γάζα και κρατήστε το για το υπόλοιπο της μέρας.

Για τα τσιμπήματα από κουνούπια, κάντε ένα γρήγορο ντους και αλείψτε τις περιοχές του δέρματός σας, που δέχτηκαν τα τσιμπήματα, με λάδι πεντάνευρου. Και σε αυτή την περίπτωση, μέσα σε λίγα λεπτά, ο πόνος και ο κνησμός θα υποχωρήσουν.

Πώς να φτιάξετε εμποτισμένο έλαιο πεντάνευρου

Αρχικά, μαζέψτε ένα ματσάκι μεγάλα φύλλα πεντάνευρου από την αυλή σας ή το χωράφι σας, που να μην έχουν εκτεθεί σε ψεκασμούς από χημικά σκευάσματα. Πλύντε τα σχολαστικά στο νεροχύτη για να καθαρίσουν από τυχόν βρομιές και παράσιτα.

Ετοιμάστε αρκετή ποσότητα για να γεμίσουν το ένα τέταρτο του γυάλινου βάζου στο οποίο θα τα τοποθετήσετε. Αφού πλυθούν, απλώστε τα σε μια στεγνή πετσέτα για να στεγνώσουν. Θα πρέπει να στεγνώσουν καλά για να μη μουχλιάσουν αργότερα στο βάζο. Μόλις στεγνώσουν, τυλίξτε τα ένα-ένα και κόψτε τα σε φέτες

Τα φύλλα τεμαχίζονται για να εκτεθεί ο χυμός τους όσο περισσότερο στο λάδι που θα χρησιμοποιήσουμε μέσα στο βάζο. Τοποθετήστε το βότανο μέσα σε ένα καθαρό και στεγνό βάζο και γεμίστε το με ελαιόλαδο μέχρι πάνω. Βεβαιωθείτε ότι όλα τα φύλλα είναι βυθισμένα στο λάδι και ανακατέψτε με τη λαβή της ξύλινης κουτάλας ή με ένα μαχαίρι για να αποτρέψετε το σχηματισμό φυσαλίδων αέρα στο εσωτερικό του. Βιδώστε το καπάκι. Βάλτε μια ετικέτα στο βάζο με το όνομα του φυτού, το μέρος του φυτού που χρησιμοποιήσατε, το είδος του λαδιού που χρησιμοποιήσατε σαν διαλύτη και την ημερομηνία παρασκευής. Κρατήστε το βάζο σε θερμοκρασία δωματίου στο ντουλάπι ή κοντά σε παράθυρο που το βλέπει ο ήλιος για να αποτραπεί η εμφάνιση μούχλας.

Αναμείξτε το περιεχόμενο του βάζου καθημερινά και μετά από τέσσερις έως έξι εβδομάδες στραγγίξτε το λάδι με ένα σουρωτήρι σε ένα άλλο βάζο. Αφήστε το να καθίσει για λίγες ημέρες και στη συνέχεια, χύστε το τελικό διάλυμα σε σκούρα μπουκαλάκια. Σφραγίστε τα μπουκαλάκια, βάλτε τους ετικέτες και αποθηκεύστε τα σε ένα πιο δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος.